Netwerk voor mantelzorgers, van maandag tot zondag

Als werknemer kan je loopbaanonderbreking nemen om zorg te dragen voor een terminaal zieke persoon. Voor dit palliatief verlof krijg je een onderbrekingsuitkering van de RVA.

Er bestaan twee soorten palliatief verlof:

1. Je gaat minder werken. Je kunt het aantal werkuren met maximaal 50 procent verminderen. Deze vorm van palliatief verlof kan alleen als je een voltijdse betrekking hebt.
2. Je stopt volledig met werken. Dit palliatief verlof is zowel mogelijk voor wie voltijds als voor wie deeltijds werkt.

Je doet een schriftelijke aanvraag bij je werkgever, samen met een medisch attest van de behandelende arts met de vermelding dat je je bereid verklaart palliatieve verzorging te verlenen. Overhandig de aanvraag tot palliatief verlof persoonlijk aan je werkgever, die een afschrift tekent als ontvangstbewijs. Of stuur de aanvraag aangetekend op.
Bovenop de uitkering van de RVA maak je als werknemer ook aanspraak op een aanmoedigingspremie van de Vlaamse Gemeenschap.

Tijdskrediet geeft je als werknemer de mogelijkheid om tijdelijk je loopbaan gedeeltelijk of volledig te onderbreken, bijvoorbeeld om zorg te dragen voor zieke familieleden. Tijdens je tijdkrediet kan je een uitkering ontvangen van de RVA.

Er zijn verschillende soorten tijdskrediet:

• algemeen stelsel zonder motief
• algemeen stelsel met motief (bijvoorbeeld 'zorg en opleiding' of 'ziek kind')

De duur en de voorwaarden verschillen naargelang het soort tijdskrediet.

Bovenop de uitkering van de RVA maak je als werknemer ook aanspraak op een aanmoedigingspremie van de Vlaamse Gemeenschap.

Voor meer informatie kan je terecht bij de dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds, je vakbond of de RVA.

Als je als werknemer loopbaanonderbreking voor medische bijstand, palliatief verlof of tijdskrediet opneemt, ontvang je van de RVA (federale overheid) een onderbrekingsuitkering.

Neem je loopbaanonderbreking om te zorgen voor een vader of moeder ouder dan 70 jaar, een zwaar ziek gezins- of familielid of een persoon die lijdt aan een ongeneeslijke ziekte? Dan vult de Vlaamse Gemeenschap de uitkering onder bepaalde voorwaarden aan met een aanmoedigingspremie zorgkrediet.

Er zijn drie stelsels:

• privé sector
• openbare sector
• social profitsector

Werknemers hebben recht op maximaal twaalf maanden zorgkrediet in de loop van hun volledige beroepsloopbaan. Die periode is:

• Niet proportioneel: je kunt gedurende maximaal twaalf maanden een zorgpremie krijgen, ongeacht of je een volledig of halftijds tijdskrediet of thematisch verlof neemt.
• Cumulatief: voor het bepalen van de maximumduur van één jaar worden de maanden waarvoor je al een premie zorgkrediet ontvangen hebt effectief (als volledige maanden) meegerekend.

Voor meer informatie kan je terecht bij de dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds of bij je vakbond. Ook op de webiste van de Vlaamse overheid vind je hier meer informatie over en kan je de premie online aanvragen.

Als mantelzorger kan je nog altijd buitenshuis blijven werken. Al zal dat meestal gepaard gaan met de nodige aanpassingen en opofferingen. Maar dat is ook het geval wanneer je je job opgeeft. Maak hierover een goed doordachte keuze!

Vragen die je jezelf kan stellen:

• Kan je het financieel bolwerken zonder je baan buitenshuis? Welke financiële implicaties heeft stoppen met werken?
• Hoe belangrijk is het sociale contact op het werk voor jou?
• Kan je je werk heropnemen als de zorgsituatie stopt?
• Kan je werk een manier zijn om eens weg te zijn uit de zorgsituatie (als tegengewicht)?
• Bestaat de kans dat je het de zorgbehoevende kwalijk neemt dat je voor hem je werk hebt opgezegd?
• Is stoppen met werken een vrije keuze of voel je je moreel verplicht?
• Kan de zorg worden gedeeld met andere gezinsleden of familie, zodat jij wel kan blijven werken?
• Is de zorgbehoevende beter af wanneer jij stopt met werken? En jijzelf?
• Wordt je keuze om te stoppen met werken beïnvloed door de wens van de zorgbehoevende (word je onder druk gezet)?
• Biedt het zorgen voor iemand jou voldoening?

Mogelijkheden en alternatieven

Vooraleer je beslist om te stoppen met werken, moet je op de hoogte zijn van alle andere mogelijkheden. Zo kan bijvoorbeeld je werkgever ermee akkoord gaan dat je slechts tijdelijk je job opgeeft. Of in andere gevallen kan je gewoon blijven werken als je externe hulpverleners en diensten inschakelt die je zorgtaak verlichten. Belangrijk is dat je naar een oplossing zoekt waar alle partijen zich in kunnen vinden.

Het maatschappelijke draagvlak voor maatregelen die de combinatie mantelzorg en werk vergemakkelijken wordt steeds groter. Meer en meer werkgevers zijn bereid om samen met de mantelzorger naar een oplossing te zoeken, zoals flexibele werkuren, deeltijds werken of thuiswerken. Ook de federale overheid heeft een aantal maatregelen genomen die het mantelzorgers mogelijk maakt een bepaalde periode minder te werken.

Om te bepalen wat er in jouw situatie het best toepassing is, kan je steeds terecht bij de personeelsdienst van je werk, je vakbond, de dienst maatschappelijk werk van je ziekenfonds of het plaatselijke RVA- of VDAB-kantoor.

Mogelijkheden in de openbare sector

• Gewone loopbaanonderbreking (voltijds of deeltijds): binnen dat systeem kan je je loopbaan onderbreken, zonder dat je hiervoor een reden hoeft op te geven. Je kan de vrijgekomen tijd dus perfect aan mantelzorg besteden. Bij loopbaanonderbreking ontvang je geen loon, maar de RVA betaalt je maandelijks een onderbrekingsvergoeding uit.

• Loopbaanonderbreking voor medische bijstand: je kan loopbaanonderbreking krijgen om medische bijstand of zorg te verlenen aan een gezinslid of familielid tot de tweede graad die aan een ernstige ziekte lijdt. Het is de behandelende geneesheer die uitspraak doet over de mate waarin jouw aanwezigheid thuis vereist is voor het herstel van de zieke.

• Loopbaanonderbreking in het kader van ouderschapsverlof: die vorm van loopbaanonderbreking geeft je de mogelijkheid voor de opvoeding van je kinderen in te staan. Indien je kind voor 66% lichamelijk of geestelijk beperkt is, kan je voor een langere periode gebruikmaken van die vorm van loopbaanonderbreking.

• Loopbaanonderbreking in het kader van palliatief verlof: je kan loopbaanonderbreking  krijgen voor het verlenen van palliatieve zorg. Onder palliatieve zorg wordt elke vorm van bijstand (medisch, sociaal, administratief en psychologisch) en verzorging verstaan van een persoon die lijdt aan een ongeneeslijke ziekte en zich in een terminale fase bevindt.

Mogelijkheden in de privésector

In de privésector spreekt men niet van loopbaanonderbreking, maar van tijdskrediet. Het tijdskrediet biedt je de mogelijkheid om je beroepsloopbaan volledig te onderbreken of tot halftijds te reduceren. Om tijdskrediet te krijgen moet er opnieuw een aantal voorwaarden en modaliteiten zijn vervuld. Om je hierover te informeren, start je best met een afspraak bij de personeelsdienst van je werk.

Net als bij loopbaanonderbreking ontvang je bij tijdskrediet van de RVA een onderbrekingsuitkering voor de volledige duur van de loopbaanonderbreking. Die uitkering kan al verscheidene jaren worden aangevuld met een aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid. Naar gelang de sector waar je in werkt, verschilt de regeling. Tijdens de volledige loopbaan kan er maximaal één jaar een aanmoedigingspremie verkregen worden per type loopbaanonderbreking. Dat is één jaar op basis van zorgkrediet, één jaar op basis van loopbaankrediet …

Mogelijkheden als zelfstandige

De sociale zekerheid voor zelfstandigen voorziet in een uitkering gedurende maximaal 6 maanden per aanvraag (€ 1092/maand voor een volledige onderbreking en € 546/maand voor een gedeeltelijke onderbreking). Je kan meermaals een aanvraag indienen, maar de uitkering is beperkt tot 12 maanden over je hele loopbaan en je aanvraag kan maar één maand terugwerkende kracht hebben.

De uitkering start vanaf de maand volgend op de datum van de onderbreking van je zelfstandige activiteit. Die datum wordt bepaald door de voorschrijvende arts en die moet je zelf bevestigen.

De vormen van zorg die in aanmerking komen, zijn zorg voor een ernstig zieke, palliatieve zorgen en zorg voor een gehandicapt kind jonger dan 25 jaar. De zorgbehoevende kan de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner, een bloed- of aanverwant tot de tweede graad of een persoon die op hetzelfde adres als de zelfstandige is ingeschreven zijn.

Voor meer info over deze uitkering kan je terecht bij je sociaal verzekeringsfonds of bij Dyzo.

Verlof zonder wedde

Ook verlof zonder wedde kan in sommige gevallen een mogelijkheid zijn om tijdelijk de zorg voor iemand op te nemen. Hier moet je natuurlijk vooraf goed de financiële consequenties onder de loep nemen.

Externe hulp

Je kan er als mantelzorger voor kiezen om je loopbaan (tijdelijk) aan te passen aan de zorgsituatie thuis. Een andere mogelijkheid is om de zorgsituatie thuis (tijdelijk) aan te passen aan jouw loopbaan. Misschien geef je er de voorkeur aan om je werk te blijven uitoefenen, terwijl je toch ook de zorg voor iemand opneemt.

In dat geval zal je je moeten afvragen of de zorgbehoevende alleen kan blijven en zo niet, wie er tijdens jouw afwezigheid kan inspringen. Ook hier zijn er een aantal mogelijkheden voorhanden:

• In eerste instantie kijk je goed rond in je eigen omgeving. Ben jij de enige persoon die de zorg kan opnemen? Of kunnen er ook andere betrokkenen worden ingeschakeld?

• Ben je in een situatie waarin er weinig of geen beroep kan worden gedaan op medemantelzorgers, dan bestaat nog altijd de mogelijkheid om externe diensten in te schakelen: respijtzorg, dagopvang, oppas, vrijwilligers, …

Om je beroepsloopbaan te onderbreken heeft de overheid een aantal mogelijkheden voorzien. Zo kan je bijvoorbeeld tijdskrediet opnemen of thematisch verlof aanvragen. Verlof voor medische bijstand is een vorm van loopbaanonderbreking waarbij je minder gaat werken om voor iemand te zorgen. Tijdens de onderbreking kan je een uitkering van de RVA aanvragen. Je kan ook rekenen op een bijkomende aanmoedigingspremie van de Vlaamse overheid. Dat geldt trouwens ook wanneer je palliatief verlof opneemt.

Voor meer informatie kan je terecht bij de dienst maatschappelijk werk van je ziekenfonds, de RVA, je vakbond of de personeelsdienst van je werk.