Netwerk voor mantelzorgers, van maandag tot zondag

Het geeft je een goed gevoel om geluk en voorspoed te delen met wie je liefhebt. Je vindt het vanzelfsprekend. Maar als het plots minder goed gaat, heb je misschien de neiging om de minder fijne dingen voor jou te houden. Om de ander te sparen, om de ander niet nodeloos ongerust te maken of te bezwaren met jouw zorgen.

Als mantelzorger wil je misschien de persoon voor wie je zorgt ontzien en je hoedt je ervoor dat je niet al te klagerig overkomt tegenover je omgeving. Dus je zwijgt. Je kiest er liever voor om je verdriet, je zorg, je last alleen te dragen.

Let hier mee op! Want je kan veel kracht putten uit het delen van gevoelens en gedachten! Anderen betrekken in wat je bezighoudt, kan een wereld van verschil maken. Vooral wanneer die anderen, net als jij, mantelzorgers zijn. Gevoelens delen, verrijkt, verlicht, verruimt en helpt je om denken en voelen bij te sturen. Al te veel in je eigen cirkeltje blijven draaien, maakt de dingen nodeloos zwaar (zie ook ‘lotgenoten’).

Ook het delen van gevoelens en gedachten met de persoon voor wie je zorgt, kan iets belangrijks toevoegen aan het mantelzorger-zijn. Misschien wordt er wel al te gemakkelijk van uitgegaan dat de zorgbehoevende beter kan worden ontzien. Je doet je best om hem of haar je meest vrolijke en opgewekte kant te presenteren. Maar de partner met wie je zoveel jaren hebt geleefd, de vader of moeder die jou vanaf je eerste levensuur heeft gekend, maak je niets wijs.

Hen deelgenoot maken van wat jij als mantelzorger voelt en denkt, kan hen het gevoel geven dat je hen ondanks hun afhankelijkheid nog altijd in hun waarde erkent. Je geeft hen nog altijd de rol en de plaats die ze voorheen hadden. Aan jou natuurlijk om af te wegen hoeveel gevoelens en gedachten je aan hen kwijt kan.

Misschien ontdek je wel kanten van de zorgbehoevende die je anders nooit had leren kennen. Door jouw gevoelens en gedachten te delen, nodig je hem of haar uit met jou hetzelfde te doen. En dat kan deugddoende gesprekken opleveren!

Financiële afspraken gaan over al de kosten die de zorgsituatie met zich meebrengt. Sommige kosten kan je gemakkelijk bepalen omdat ze vastliggen: medicatie, huisarts, gezinszorg, … Andere kosten zal je veeleer moeten inschatten: huisvesting, verwarming, telefoon, voeding, … Ook de persoonlijke kosten van de zorgbehoevende horen in rekening te worden gebracht: kledij, kapper, pedicure …

Daarenboven kunnen er ook afspraken worden gemaakt inzake de vergoeding van mantelzorgkosten. Hier kunnen tijd en energie van de mantelzorger mee worden vergoed of kan ter compensatie dienen van een eventueel loonsverlies.

Ook al ben je ervan overtuigd dat in jouw familie alles niet zo officieel moet worden geregeld, toch blijft het een goed idee om afspraken neer te schrijven en te laten handtekenen door alle betrokken partijen. Want goede afspraken kunnen toekomstige conflicten vermijden.

Wanneer iemand in je nabije omgeving ziek of zorgbehoevend wordt, is aangepaste hulp bieden het eerste waar je aan denkt. Meteen komen aandraven met bedenkingen over onkosten, betalingen en andere geldzaken lijkt je misschien wat ongepast. Toch is het onmisbaar om ook bij die kant van de zorg stil te staan.

Financiële en juridische kwesties liggen in nogal wat families zeer gevoelig. Goede en duidelijke afspraken op dat vlak komen de zorgbehoevende persoon alleen maar ten goede. Tijd en energie kunnen maar beter in de zorg worden geïnvesteerd, en niet in nodeloze conflicten en discussies.

Je zou kunnen denken dat hulp ‘krijgen’ gemakkelijk is. Verkeerd gedacht. Het betekent dat je je lot voor een deel in de handen van iemand anders moet leggen. Terwijl je je eigenlijk het best voelt wanneer er een gelijk evenwicht is tussen geven en nemen.

Hulp krijgen is voor vele mantelzorgers geen eenvoudige opgave. Wanneer je het moeilijk hebt om hulp te ontvangen, is het een goed idee om eens in de huid van de zorgbehoevende persoon te kruipen. Je weet dat hij of zij je dankbaar is en die appreciatie doet je goed.

Net zo belangrijk is het, om je als mantelzorger te realiseren dat helpende handen uit de omgeving er zijn om aan te nemen. Geen gevoelens van schroom of uitputtende dankbaarheid: gewoon aannemen. Voor jou betekent de aangereikte hulp een verlichting van je taak als mantelzorger en de gever houdt er een goed gevoel aan over.

Je wordt afhankelijker, men zal denken dat je het zelf niet kan, je hebt het gevoel te falen, je belast een ander met jouw problemenje of je komt in aanvaring met je gevoelens van trots: denk je zo over het vragen van hulp? Niet goed bezig!

Om mantelzorg op lange termijn vol te houden, is het goed om niet alles zelf te willen doen. In het begin lukt het je misschien om alles alleen te klaren, maar wanneer de duur van de zorg begint door te wegen, heb je hulp nodig.

Hulp vragen, heeft ook helemaal niets met falen te maken. Het is een beetje overmoedig om te denken dat je alles in je eentje aankan. Dat kan niemand. En al zeker niet een mantelzorger die soms jarenlang moet zorgen.

Als mantelzorger is het moeilijk en frustrerend wanneer je aangeboden hulp wordt geweigerd. Maar dat is ook het geval wanneer jij, als mantelzorger, de uitgestoken hand van je omgeving weigert.

In een wat complexere thuiszorgsituatie zijn goede afspraken nodig om verwarring en onduidelijkheid te voorkomen. Samen met de andere mantelzorgers en de zorgbehoevende vorm je een soort team waarin iedere speler een eigen rol heeft.

Maar met wie moet je afspraken maken? In de eerste plaats moet je afspraken maken met je familie en omgeving! (Zie ook 'Taakafspraken')

Er zijn in Vlaanderen veel vrijwilligers actief in de thuiszorg. Sommige vrijwilligers hebben een bepaalde band met de zorgbehoevende of de mantelzorger bij wie ze af en toe voor iets inspringen. Maar dat is zeker niet altijd het geval. Het gebeurt ook dat vrijwilligers zich groeperen. In dat geval spreken we van georganiseerd vrijwilligerswerk.

Omdat die vrijwilligers binnen het kader van een georganiseerde dienst werken, kan je hen niet als mantelzorgers beschouwen. Maar dat zij een belangrijke ondersteunende taak opnemen, zowel ten opzichte van de chronisch zieke persoon als zijn omgeving, daar zal niemand aan twijfelen. Mantelzorg en vrijwillige zorg worden samen ook wel informele zorg genoemd.

Vrijwilligers worden begeleid en ondersteund door een of meerdere professionelen. Zij krijgen gepaste vorming om hun taak zo goed mogelijk te kunnen opnemen. De vrijwilligers leren bijvoorbeeld hoe ze met bepaalde zieken het best kunnen omgaan, hoe ze veilig en ergonomisch iemand tillen of verplaatsen en hoe ze moeilijke situaties het hoofd kunnen bieden. Behalve praktisch, worden zij ook psychologisch op hun werk voorbereid.

De meerwaarde van vrijwilligers in de thuiszorg hoeft ongetwijfeld geen betoog. Mantelzorgers die beroep doen op een vrijwilligersdienst, zullen dat volmondig beamen. Vrijwilligers nemen niet alleen een aantal zorgtaken van je over; ze maken dikwijls ook het verschil tussen al dan niet wat vrije tijd voor jezelf.