Een chronische ziekte haalt de wereld van een aantal mensen onderuit, alleen neemt de ziekte hiervoor zijn tijd …
Een levensdomein dat in een langdurige zorgsituatie ook nogal eens in het gedrang komt, is dat van de sociale relaties. Wanneer er sprake is van chronisch ziek zijn, doet zich vaak eenzelfde patroon voor: iemand wordt ziek en in de beginfase krijg je heel wat bezoekers over de vloer, zoals familie, buren, vrienden en collega’s. Maar naarmate de ziekte langer duurt, zie je het aantal bezoekers afnemen. Natuurlijk zijn er een aantal mensen uit je omgeving waar je blijvend op kan rekenen. Maar er zijn jammer genoeg ook heel wat anderen die verstek laten gaan.
Dat heeft voor een deel te maken met het gebrek aan wederkerigheid. Wanneer mensen met elkaar omgaan, dan is er altijd wederkerigheid aanwezig. Je deelt iets gemeenschappelijks en je kan elkaar wederzijds motiveren, inspireren of amuseren. Maar als iemand chronisch ziek wordt, haken heel wat mensen af. Er valt immers niets meer te halen bij iemand die chronisch ziek is. Zowel voor de zieke, als voor de mantelzorger is die realiteit erg pijnlijk.
Bij een chronische ziekte moet je verschillende verliezen incasseren. Het verlies van een aantal sociale contacten is daar één van. Aan jou als mantelzorger om vooral in een chronische zorgsituatie de teugels met je sociale omgeving te blijven aanhalen. Want als jij het niet doet, riskeer je dat de anderen afhaken. Dat doen ze soms uit onwetendheid, soms uit onwennigheid of uit angst en zeker niet altijd uit slechte wil.
Blijf jij ondanks de zorgsituatie, die veel van je tijd en energie vraagt, toch interesse tonen in het wel en wee van anderen in je omgeving? Dan is de kans groot dat je opnieuw die wederkerigheid kan installeren. Zo voorkom je dat het contact verwatert.
Je bent zelden alleen maar mantelzorger. Het is goed om je bewust te zijn van al de rollen die je vervult. Beseffen en aanvaarden dat je niet alle rollen perfect kan invullen, bespaart je heel wat frustratie. Bovendien is het ook goed te realiseren dat je niet in alle rollen even goed bent. Meerdere rollen combineren blijft namelijk een moeilijke oefening.
Misschien overvalt je soms het verlangen om uit je rol van mantelzorger te stappen. In plaats van voortdurend diegene te zijn die zorgt, veiligheid biedt, rust creëert, sterk blijft, wil je de rollen weleens omdraaien. Hoe graag zou je niet zelf eens met zorg en tederheid worden omringd? Wat een fijn gevoel moet het niet zijn om alle zorg eens los te laten?
Het moet kunnen om af en toe uit je rol van mantelzorger te stappen. Het is een goed idee om voor jezelf ‘parkeerstroken’ te voorzien. Wordt de rol van mantelzorger je te zwaar, dan kan je even aan de kant gaan staan. Dat doe je trouwens toch ook met je andere rollen? Aan jou om creatief op zoek te gaan naar passende time-outs voor je rol als mantelzorger.
Mantelzorg kan emotioneel erg zwaar zijn. En op momenten dat het je allemaal wat teveel wordt, kan het hebben van een luisterend oor goed doen. Het kan een voordeel zijn om met iemand te praten die buiten de zorgrelatie staat, een neutraal iemand. Die kan op een onbevangen manier luisteren naar wat jij vertelt.
Een goed luisterend oor reikt niet noodzakelijk altijd raad of oplossingen aan. Daar zijn meestal andere instanties voor. Gewoon een goede babbel kan wonderen doen en je nadien opgelucht doen voelen. Klaar om je taak als mantelzorger weer op te nemen.
Vrienden of goede collega’s kunnen zeer dankbare luisterende oren zijn. Daarnaast kan je natuurlijk ook een beroep doen op meer formele ‘oren’. De verpleegkundige die langskomt, de huisarts, de pastoor of de vrijwilliger: het zijn allemaal mensen die bereid zijn de tijd te nemen om naar je te luisteren. Vanuit hun functie zijn ze gebonden aan het beroepsgeheim, dus je kan erop rekenen dat wat je vertelt niet aan de oren van de zorgvrager komt.
Verder zijn er natuurlijk ook de lotgenoten-mantelzorgers. Niemand begrijpt het beter dan een andere mantelzorger dat je van tijd tot tijd nood hebt aan een goede babbel. Daarnaast maken ook de bestaande mantelzorgverenigingen tijd om mantelzorgers op alle vlakken te informeren en te steunen. Een luisterend oor bieden zit ook in hun takenpakket (zie ook hieronder: mantelzorgtelefoon).
De mantelzorgtelefoon is een lijn waarop je als mantelzorger terechtkan om je verhaal te doen tegen iemand die begrip heeft voor je situatie. Een groot voordeel is dat je je verhaal kan vertellen op het tijdstip en op de plaats die jou het best passen. Je hoeft zelfs het huis niet uit. Want er even tussenuit glippen om dat zo nodige gesprek met iemand te voeren, is er voor mantelzorgers vaak niet bij. Je kan de zorgbehoevende immers niet zomaar eventjes alleen laten. Maar een momentje vrijmaken om even de telefoon te nemen, dat moet kunnen.
De mantelzorgtelefoon is een initiatief van Samana en is bereikbaar op het nummer 078 15 50 20. Je kan er terecht iedere weekdag van 10u tot 12u en van 13u tot 16u. Speciaal opgeleide vrijwilligers nemen vanuit hun eigen thuissituatie rustig de tijd om naar jou te luisteren.
Als mantelzorger gaat er veel van je tijd en aandacht naar de persoon voor wie je zorgt. Voor je het weet, speelt je leven als mantelzorger zich af op een piepkleine sociale scène en dat kan niet de bedoeling zijn. De zorgsituatie heeft misschien prioriteit, dat neemt niet weg dat je nog altijd méér bent dan enkel mantelzorger. Je sociale contacten mag je dus niet zomaar schrappen.
Jezelf ingraven in een al te enge thuissituatie maakt dat alles zich ook op dat nauwe podium afspeelt. En je hebt net de blik van de buitenwereld nodig om je thuissituatie soms eens van enige afstand te kunnen bekijken, te relativeren of bij te sturen. Vrienden of collega’s kunnen precies die eyeopener zijn die je nodig hebt. Daarnaast hebben goede sociale relaties ook een impact op je eigenwaarde.
